Kiedy w 1945 roku, niemieckie wojska opuściły Wolbrom, społeczeństwo naszego miasteczka przystąpiło do odbudowy zniszczonej gospodarki, a przede wszystkim do przywrócenia stanu przedwojennej świetności kulturze i oświacie. Kształtująca się władza ludowa za jeden z pierwszych i ważniejszych obowiązków uznała organizację sieci szkół na naszym terenie i umożliwienie młodzieży pochodzenia robotniczego i chłopskiego edukacji w placówkach oświatowych stopnia licealnego. Już w połowie lutego 1945 roku podjęto bardzo szybko prace w tym zakresie, Janowi Drozd – Gierymskiemu powierzono próbną rekrutację do Gimnazjum Koedukacyjnego w Wolbromiu.
21 lutego 1945 roku, podczas zebrania Komisji Oświatowej Rady Narodowej w Wolbromiu, podjęto decyzję o przydzieleniu organizującej się szkole lokalu i wybraniu delegacji, której zadaniem było dostarczenie podań i pism w sprawie otwarcia gimnazjum naczelnikowi Wydziału Szkolnictwa Średniego kuratorium w Kielcach. Wkrótce przeprowadzono egzaminy wstępne i weryfikacje kandydatów do w/w szkoły. W ten sposób zapisano 387 uczniów i uczennic do szkoły średniej, która nosiła nazwę – Miejskie Gimnazjum Koedukacyjne w Wolbromiu. Regularną naukę rozpoczęto już w marcu 1945 roku w lokalu Szkoły Powszechnej nr 3, w której udostępniono 4 sale lekcyjne. Warunki tam panujące wciąż były nazbyt skromne, borykano się z brakiem m.in. mebli, podręczników i przyborów szkolnych. W tym czasie władze miejskie zajęły się remontem uszkodzonego przez Niemców budynku szkolnego przy ulicy Mariackiej, tam też, dla potrzeb gimnazjum przydzielono 6 sal lekcyjnych na II piętrze. Elementarne umeblowanie oraz pomoce naukowe szkoła otrzymała dzięki pomocy władz miejskich, a także z wnoszonych przez uczniów opłat w wysokości 200 zł miesięcznie od osoby (szkoła miała wówczas status prywatny). „Szkolne życie” ulegało stabilizacji, stopniowo przybywało wszystkich potrzebnych rzeczy służących sprawniejszemu i szybszemu prowadzeniu zajęć. Młodzież, choć wywodząca się z różnych środowisk z wielkim entuzjazmem podjęła obowiązki szkolne, świadczą o tym pozytywne wyniki pierwszego egzaminu przeprowadzonego w tej szkole w dniach od 17 do 22 lipca 1945 r przed Państwową Komisja Egzaminacyjną pod przewodnictwem Antoniego Skuchy, delegata KOS w Kielcach.
Pierwsi pedagodzy pracujący z tą młodzieżą:
- Berner Tadeusz – matematyka, fizyka
- Jan Drozd – Gierymski – matematyka i fizyka
- mgr Leskowicz Maria – j.polski, łacina
- mgr Staśko Irena – przyroda
- mgr Czyżowska Maria – matematyka, łacina
- Witas Maria – matematyka, łacina
- Wilkosz Jan – geografia
- Wyglenda Ewa – j.niemiecki, j.francuski
- ks. Koterwa Aleksander – religia
Niektórzy nauczyciele zrezygnowali wkrótce z pracy, ze względu na zły stan zdrowia lub chęć ukończenia studiów, na ich miejsce zaangażowano:
- Paneczko Lucjan – geografia, prowadzenie chóru
- dr Gratkiewicz Stanisław – przyroda
- Drozd – Gierymska Maria – łacina, zajęcia praktyczne dla dziewcząt, w następnych latach matematyka
W następnych latach pracowali:
- Oleńska H. – łacina
- Pałczyński Antoni – geografia
- mgr Borratyńska Halina- historia
- Burzyńska Anna – j.francuski, j.rosyjski, j.niemiecki
Uwieńczeniem tej trudnej i pracowitej epoki stała się pierwsza matura w 1948 roku.
Od 1 stycznia 1950 roku Miejskie Gimnazjum Koedukacyjne w Wolbromiu, będące dotychczas szkołą o statusie prywatnym, upaństwowiono. Nadano jej nazwę Państwowej Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Licealnego. Dyrektorem jej został Gurgul J. (1950/1951), zaś w latach 1951 – 1956 mgr Adam Kolawa. Następnym decydującym krokiem w celu poprawy szkolnego statusu organizacyjnego, stało się połączenie SP nr 1 i LO w jedna szkołę o nazwie Szkoła Podstawowa nr 1 i LO w Wolbromiu, dyrektorstwo owej instytucji objął 1 września 1956 r zasłużony i doświadczony pedagog mgr Wacław Chwastek. W 1958 roku warunki pracy bardzo się poprawiły, gdyż do użytku oddano wówczas drugą połowę budynku. Mimo tego problemy lokalowe liceum wciąż nie zostały w pełni rozwiązane.
Dzięki staraniom dyrektora Chwastka oraz pracującego prężnie ówczesnego Komitetu Rodzicielskiego w osobach: Stefania Małysa, Stanisław Ligienza, Antoni Zgadzaj, KOS w Krakowie zaaprobował plan budowy gmachu dla Liceum w Wolbromiu wraz z internatem. Prace budowlane rozpoczęto 1 sierpnia 1961 roku a już 13 października 1963 roku, w rocznicę KEN, dyrektor szkoły pan W.Chwastek otrzymał z rąk kuratora Okręgu Szkolnego w Krakowie mgr Czesława Banacha klucze do nowego budynku. Szkole tej nadano imię Romualda Traugutta dla upamiętnienia rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, jako postaci ściśle z nim związanej oraz udziału powiatu olkuskiego w tym największym ze zrywów niepodległościowych narodu polskiego. W celu upamiętnienia tej uroczystości Komitet Rodzicielski ufundował i przekazał młodzieży piękny sztandar oraz popiersie patrona, do dziś znajdujące się na szkolnym holu. Nowo oddany budynek posiadał wówczas 12 sal lekcyjnych, 4 pracownie: fizyczną, chemiczna, zajęć technicznych, biologiczną, dużą przestronną salę gimnastyczną, gabinety: lekarski i dentystyczny, kuchnię, jadalnię, kancelarię i gabinet dyrektora.
Lata siedemdziesiąte przyniosły wiele zmian w organizacji szkoły. Wprowadzono zajecia fakulatywne: humanistyczne, matematyczno – fizyczne, biologiczno – chemiczne, geograficzno – ekonomiczne.
We wrześniu 1974 roku dyrekcja WZPG „Stomil” wystąpiła z pismem do Wydziału Oświaty i Wychowania oraz do dyrekcji liceum z propozycją utworzenia przy LO Średniego Studium Zawodowego dla Pracujących. W wyniku tego zostało utworzone średnie Studium Zawodowe o kierunku społeczno – prawnym funkcjonujące przez dwa lata. W tym okresie zostały zrobione także dwa boiska do piłki siatkowej i jedno do koszykowej. Ciągłej modyfikacji ulegał system dydaktyczny oraz organizacyjny. Decyzją Kuratorium Oświaty i Wychowania w Katowicach z dnia 1 stycznia 1979 roku szkoły ponadpodstawowe połączono w Zespół Szkół w Wolbromiu. W jego skład weszły: Liceum Ogólnokształcące, Liceum Rolnicze, Liceum Zawodowe, Technikum Chemiczne, Średnie Studium Zawodowe i Zasadnicza Szkoła Zawodowa. Dyrektorem Zespołu Szkół został mgr Roman Motowidlak.
Kwitło i rozwijało się życie kulturalne szkoły. Organizowano akademie poświęcone ważniejszym wydarzeniom i rocznicom. Działały różne koła zainteresowań – recytatorskie, teatralne, wokalne, przedmiotowe, które pozwoliły wielu uczniom osiągnąć wyróżnienia i czołowe miejsca na konkursach i olimpiadach, a przedstawienia i montaże słowno – muzyczne ubarwiały życie szkoły i całej społeczności miejscowej. Owocem tej twórczej pracy jest działający do dzisiaj Zespół Pieśni i Tańca „Wolbromiacy” założony 22 lutego1979 roku przez mgr Barbarę Motowidlak.
Obecnie szkoła również dostarcza „pożywki” dla nawet bardzo wybrednego ducha. Organizowane są wycieczki do teatrów, filharmonii, muzeów, a także wycieczki krajoznawczo – turystyczne, które pozwalają poznać nie tylko Polskę, ale również świat. Młodzież poznała Francję (1996r, 2002r,2009r) – Paryż, zamki nad Loarą, Szampania, a także Praga i Norynberga; Anglię (2001) – Londyn, Oxford, Cantenbury, Windsor, Dover oraz Brukselę i Hamburg; a także odległą Kalifornię (1999) – San Francisco, Auburn, Oakley, Berkeley. Od trzech lat uczniowie naszej szkoły odwiedzają rówieśników w Walterhausen a następnie goszczą ich w swoich domach i pokazują piękno najbliższej okolicy i ważniejsze zabytki polskiej kultury.
Młodzież naszej szkoły się bawić, dlatego sukcesem została uwieńczona działalność koła teatralno – recytatorskiego (II miejsce w telewizyjnym turnieju szkół licealnych – LALA), co roku organizowane są z okazji Walentynek, Mikołajek, Dnia Dziecka konkursy, gry i zabawy, w których można się wykazać inwencją, talentem, pracą a także „zdrową” rywalizacją. Uczniowie szkoły od początku jej istnienia brali licznie udział w zawodach sportowych różnego typu i szczebla, osiągając zadawalające i wysokie wyniki. Dzisiaj też nie możemy narzekać, bo pucharów i dyplomów wciąż przybywa. Od założenia do roku 2002 szkołę opuściło 3826 absolwentów. Do dziś odbywają się spotkania i zjazdy pomaturalne, na których to byli abiturienci wspominają dawne, wspólnie miło spędzone szkolne dni. Wielu spośród nich ukończyło studia wyższe, są lekarzami, prawnikami, dziennikarzami, nauczycielami, uczonymi z liczącym się w świecie dorobkiem, pracownikami państwowymi i rządowymi. Jednak większość z nich pozostała tu, w Wolbromiu, pracuje w środowisku , z którego się wywodzi, a niektórzy zasilili kadrę pedagogiczną macierzystej szkoły.